با تاریخچه و آینده شغلی جواهرسازی آن بیشتر آشنا شوید

 

 

هنر جواهرسازی هزاران سال قدمت دارد و به زمانی باز می‌گردد که تمدن‌های باستانی به منظور استفاده‌های تزئینی، به ساخت جواهرات اقدام کردند.جواهرسازی در گذشته کاربرد‌هایی فراوان داشته که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به استفاده تزئینی و نمایش سنگ‌های قیمتی، ابراز ایمان و عقیده، نشان دهنده موقعیت اجتماعی و غیره اشاره کرد.پرکاربرد‌ترین نوع جواهرسازی برای مقاصد سلطنتی مورد استفاده قرار می‌گرفت و از قیمتی‌ترین و زیباترین جواهرات در تاج‌های پادشاهی و خانواده سلطنتی استفاده می شد.

تاریخچه جواهرسازی

هنر جواهرسازی هزاران سال قدمت داشته و به زمانی باز می گردد که تمدن های باستانی به منظور , استفاده های تزئینی، اقدام به ساخت جواهرات کردند. در گذشته جواهرسازی کاربرد های فراوانی داشت ,

که از مهم ترین آنها می توان به استفاده تزئینی و نمایش سنگ های قیمتی، ابراز ایمان و عقیده، نشان دهنده, موقعیت اجتماعی و… اشاره کرد. پرکاربرد ترین نوع جواهرسازی برای مقاصد سلطنتی مورد استفاده , قرار می گرفت و از قیمتی ترین و زیباترین جواهرات در تاج های پادشاهی و خانواده سلطنتی استفاده میشد.

در طی سال ها کشف مستمر سنگ های جدید، فلزات گرانبها و مواد تزئینی، آمیخته با پیشرفت ابزار , جواهرسازی و متالوژی، موجب شده هنر جواهرسازی دیگر به یک قشر خاص (قشر مرفه جامعه), متعلق نبوده و هر کس از هر طبقه اجتماعی امکان دسترسی به جواهرات ظریف و زیبا را داشته باشد.

امروزه جواهرسازی یکی از پردرآمدترین مشاغل به شمار می آید که می توانید با گذراندن دوره های آموزشی, و دارا بودن مقداری خلاقیت، در منزل نیز از این طریق کسب درآمد نمائید.

جواهرسازی

ساکنان ایران زمانی دیرتر به ثروت و فرصت کافی دست یافتند تا روی فلزات کار کنند و از آنها زیـورهایی بـسازند ، که دلیل عمده اش سختی اوضاع معیشت شان بود در مقایسه با میانرودان و کناره های درهٔ نیل که, آب فراوان و کشاورزی آسان داشتند.

فلزات و سنگهای قیمتی از دیرباز در دستهای ماهر بشر به شکلهای تزیینی و هنری درآمده است تا چون زیور شخصی ، یا از جهت حیثیت اجتماعی ، و نهایتاً در راه نیات آیینی به کار برده شود.

از دیرزمانی چون ۵۰۰۰ سال ق م در مصر ، و حدود ۲۵۰۰ سال ق م در میانرودان ( بین النهرین ) جواهرات , و آرایه های دل انگیز ساخته می شد ، که نمونه هایی از آن ـ مشکوف در کاوشهای شهر باستانی اور ، در جنوب بابل و وابسته به تمدن سومر ، به توسط سرلناردوولی ـ از نظر می گذرد .

آشنایی با هنر جواهرسازی

با این همه زیورهای مسی و رشته هایی از مهره و دانه به رنگها و ترکیبات گوناگون از میانه دوره مفرغ ، یا حدود ۳۰۰۰ تا ۱۳۰۰ ق م به دست آمده است.

تپه حصار دامغان که واقع بر جادهٔ معادن سنگ لاجوردبدخشان قرار داشت از حدود سال ۲۰۰۰ ق م آنقدر توانگر, شد که مرکز نخستینی برای زرگری و نقره کاری واقع گردید ، گرچه زیورها و اشیاء گرانبهایی که در آنجا , ساخته می شد از ظرافت و تمامکاری بسی به دور بود .

در نیمهٔ اول هزارهٔ دوم ق م جواهرات تولید شده در شوش مشتمل بود بر دستبندها و گردنبندهای آراسته به, مهره های گرمکی شکل و دانه های وسطی ( فاصله انداز ) از طلای تو خالی ، که زنان و مردان , متساویاً زیب پیکر خود می ساختند.

طلا :

به جرات می توان گفت تا به امروز هیچ ماده ای همچون طلا نتوانسته قلب و ذهن افراد را درگیر خود کند. طلا به دلیل کمیابی و درخشش فوق العاده زیبایش محبوب همگان است. استفاده از طلا در جواهرسازی , در زمان اسکندر مقدونی باب شد و بیش از ۱۵ قرن است که طلا به عنوان جزء لاینفک زیورآلات, مورد استفاده قرار می گیرد.

کار با طلا در این عرصه راحت تر از دیگر فلزات است. اساساً طلای خالص بیش از حد برای استفاده, در ساخت جواهرات نرم است، به همین خاطر آن را با آلیاژهای دیگری چون مس و روی مخلوط می کنند. درجه خلوص طلا بر حسب عیار آن مورد بررسی قرار می گیرد که به شرح ذیل است :

طلای مورد استفاده در جواهرسازی

طلای ۲۴ عیار : ۹۹٫۹% طلای ۲۲ عیار : ۹۱٫۷% طلای ۱۸ عیار : ۷۵% طلای ۱۴ عیار : ۵۸٫۳% طلای ۱۲ عیار : ۵۰% طلای ۱۰ عیار : ۴۱٫۷%

دیگر فلزات پر کاربرد در جواهرسازی :

پس از طلا پرکاربرد ترین فلزات در ساخت جواهرات عبارتند از : نقره، پلاتین، استیل، تیتانیوم، پالادیوم، مس و…

سنگ های پر کاربرد در ساخت زیورآلات به شرح ذیل است :

الکساندریت، یاقوت ارغوانی، آکوامارین، سیترین، الماس، زمرد، لعل، یشم، سنگ لاجورد، حجر القمر، مورگانیت، عقیق سلیمانی، اوپال، کهربا، مروارید، زبرجد، روبلیت، یاقوت سرخ، یاقوت کبود، تانزانیت، یاقوت زرد، فیروزه و…

امروزه جواهرسازی یکی از پردرآمدترین مشاغل به شمار می‌آید که افراد می‌توانند با گذراندن دوره‌های آموزشی و دارا بودن مقداری خلاقیت، در منزل نیز از این طریق کسب درآمد کنند.

در طی سال‌ها کشف مستمر سنگ‌های جدید، فلزات گرانبها و مواد تزئینی، آمیخته با پیشرفت ابزار جواهرسازی و متالوژی، موجب شده هنر جواهرسازی دیگر به یک قشر خاص (قشر مرفه جامعه) متعلق نبوده و هر کس از هر طبقه اجتماعی امکان دسترسی به جواهرات ظریف و زیبا را داشته باشد.

رشته طلا و جواهرسازی

رشته طلا و جواهرسازی یکی از رشته‌های زمینه هنر از شاخه کاردانش است که علاوه بر داشتن دروس عمومی و پایه، دارای دروس مهارتی متنوعی است و فراگیران اصول و مبانی لازم را برای ورود به این رشته و گرایش‌های تخصصی مربوطه را کسب می‌کنند.

فارغ‌التحصیلان این رشته بر اساس آموزش‌هایی که دریافت می‌کنند قابلیت اجرای تمامی مراحل طراحی قالب‌های مومی، ریخته‌گری فلزات قیمتی، ملیله‌سازی نقره، طلا و جواهرسازی، مدل‌سازی فلزات قیمتی، جواهرسازی مهره‌ای و فروشندگی طلا و جواهر را دارند.

همچنین فارغ‌التحصیلان رشته طلا و جواهرسازی می‌توانند عملیات تکمیلی شستشو، تعمیرکاری، جداسازی قطعه ریخته‌گری شده و صیقل‌کار را به خوبی انجام دهند.

 

 تربیت نیروی انسانی کارآمدی است که بتواند قسمتی از نیاز‌های هرم شغلی صنعت طلا و جواهر را در بخش نیروی کار ماهر تامین کند و کمبود محسوسی را که در این زمینه در کشور وجود دارد، جبران کند؛ یکی از اهداف تعریف رشته مهارتی طلا و جواهرسازی است و تحقق این امر از طریق برنامه‌ریزی خاصی که منجر به توانمندسازی هنرجویان از طریق گذراندن دروس تخصصی علمی و عملی طلا و جواهرسازی می‌شود به‌صورت کامل امکان‌پذیر خواهد بود.

 

هنرجوی رشته جواهرسازی تصویرگران پویا اندیش در حال ساخت جواهرات

هنرجوی رشته جواهرسازی تصویرگران پویا اندیش در حال ساخت جواهرات

در طی سال ها کشف مستمر سنگ های جدید، فلزات گرانبها و مواد تزئینی، آمیخته با پیشرفت ابزار جواهرسازی و متالوژی، موجب شده هنر جواهرسازی دیگر به یک قشر خاص (قشر مرفه جامعه) متعلق نبوده و هر کس از هر طبقه اجتماعی امکان دسترسی به جواهرات ظریف و زیبا را داشته باشد. 
امروزه جواهرسازی یکی از پردرآمدترین مشاغل به شمار می آید که می توانید با گذراندن دوره های آموزشی و دارا بودن مقداری خلاقیت، در منزل نیز از این طریق کسب درآمد نمائید.
ابزارهای کاربردی جواهرسازی که برای شروع این هنر به آنها نیاز دارید عبارتند از :

1 – سیم چین : سیم چین شما را قادر می سازد به راحتی اتصالات و سیم ها و زنجیر های بلند را کوتاه کنید. در زمان استفاده از سیم چین سعی کنید همیشه سمت صاف سیم چین را در نزدیکی شیء قرار دهید تا برش صاف و تمیزی داشته باشید، همچنین قسمت انتهایی کار را با دست نگه دارید تا پس از برش، در هوا به پرواز در نیاید.
2 – دم گرد : ابزار دم گرد برای ساخت حلقه و قلاب در صنعت جواهرسازی کاربرد فراوانی دارد. آرواره های دم گرد به شما اجازه می دهد سیم خود را به دور آن پیچانده و با استفاده از نوک مخروطی دم گرد، حلقه ای با سایز دلخواه درست کنید. برای تهیه حلقه بزرگتر باید سیم را در قسمت نزدیک به دسته، و برای ساخت حلقه کوچکتر باید سیم را نزدیک به نوک دم گرد بپیچانید.
3 – دم باریک : دم باریک نیز مشابه دم گرد می باشد، با این تفاوت که دم باریک دارای آرواره های مسطح است. این آرواره های مسطح برای نگاه داشتن سیم و زنجیر (بدون ایجاد آسیب یا خط و خش بر روی آن) بسیار مناسب و کاربردی هستند. 

هنرجوی رشته جواهرسازی تصویرگران پویا اندیش در حال ساخت جواهرات

هنرجوی رشته جواهرسازی تصویرگران پویا اندیش در حال ساخت جواهرات

4 – دم پهن : این ابزار با آرواره های صاف و پهن خود گرفتن سیم جواهرات را برای جواهرساز ساده تر می کند. دم پهن مانند دم گرد و دم باریک از ابزار های ضروری و لازم در صنعت جواهرسازی بشمار نمی آید، ولی در نظر داشته باشید که برای شکل دادن به سیم باید ابزاری داشته باشید که توسط آن بتوانید سیم را نگه داشته و با دم باریک یا دم گرد به آن فرم دهید، و دم پهن بهترین ابزار برای نگه داشتن سیم است.
5 – انبر کریمپ یا کریمپر : از این ابزار برای موج دار کردن و شکل دادن به سیم ها استفاده می شود. کریمپر در آرواره هایش دو شکاف به شکل C دارد که با استفاده از آنها می توان حلقه و زنجیر ایجاد کرد.

تاریخچه فلزات در جواهرسازی
قدمت استفاده از فلزات در جواهرسازی به هزاران سال پیش و آغاز تمدن بشری بازمیگردد. بیش از 6000 سال پیش از میلاد مسیح، اجداد باستانی ما در بین النهرین، مصر، یونان و روم برای مصارف گوناگون یکی از آنها جواهرسازی است، از انواع فلزات استفاده می کردند. در ابتدا از آهن و طلا در این هنر استفاده میشد که با گذشت سالها و کشف مس و نقره کم کم تنوع فلزات در ساخت جواهرات بیشتر شد.

فلز معمول و پرکاربرد در جواهرسازی
طلا : 
به جرات می توان گفت تا به امروز هیچ ماده ای همچون طلا نتوانسته قلب و ذهن افراد را درگیر خود کند. طلا به دلیل کمیابی و درخشش فوق العاده زیبایش محبوب همگان است. استفاده از طلا در جواهرسازی در زمان اسکندر مقدونی باب شد و بیش از 15 قرن است که طلا به عنوان جزء لاینفک زیورآلات مورد استفاده قرار می گیرد. کار با طلا در این عرصه راحت تر از دیگر فلزات است. اساساً طلای خالص بیش از حد برای استفاده در ساخت جواهرات نرم است، به همین خاطر آن را با آلیاژهای دیگری چون مس و روی مخلوط می کنند. درجه خلوص طلا بر حسب عیار آن مورد بررسی قرار می گیرد که به شرح ذیل است :
طلای 24 عیار : 99.9%
طلای 22 عیار : 91.7%
طلای 18 عیار : 75%
طلای 14 عیار : 58.3%
طلای 12 عیار : 50%
طلای 10 عیار : 41.7%

دیگر فلزات پر کاربرد در جواهرسازی :
پس از طلا پرکاربرد ترین فلزات در ساخت جواهرات عبارتند از :
نقره، پلاتین، استیل، تیتانیوم، پالادیوم، مس و…

 

آینده تحصیلی و شغلی رشته طلا و جواهرسازی

هدف از طراحی رشته‌های کاردانش تامین نیاز بازار کار و نیروی کار ماهر است و فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند به‌صورت مستقیم  وارد بازار کار شوند، اما اگر دانش‌آموختگان این رشته تمایل به ادامه تحصیل داشته باشند، پس از اخذ دیپلم حرفه‌ای می‌توانند برای ادامه تحصیل در رشته ساخت طلا و جواهرسازی، هنر‌های تجسمی و غیره در دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی و علمی کاربردی ادامه تحصیل دهند.

هنر جویانی که این شغل را انتخاب می‌کنند توانایی ساخت تمام مصنوعات طلا و جواهر بر اساس مدل‌های موجود و سفارشات دریافت شده، برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و نظارت بر فعالیت‌های تولیدی در کارگاه‌های ساخت مصنوعات طلا و جواهر، سازنده قالب‌های مومی، ریخته‌گر فلزات قیمتی، ملیله‌ساز نقره، مدل‌ساز فلزات قیمتی، جواهرساز مهره‌ای، مخراج‌کاری بر روی فلزات قیمتی، فروشنده طلا و جواهر را داشته و می توانند:

• به طور شخصی اقدام به تاسیس کارگاه نموده و سفارشات فروشندگان وغیره را بسازد.
• همچنین کارآموز می‌تواند پس از پایان آموزش به عنوان استادکار وارد یکی کارخانه‌ها شده و براساس شرایط کارخانه بخشی از کار را انجام دهد.
• فضای مورد نیاز برای این کار حداقل ۲ متر است.