
مهندسی فرماندهی و کنترل هوایی
تصور عامه مردم از نیروی هوایی خلبانهایی که سوار بر هواپیماهای شکاری، ضربتی، اکتشافی، مسافربری یا ترابری بر فراز آسمانها پرواز میکنند می باشد ولی نیروی هوایی هر کشوری علاوه بر خلبانان، نیروهای دیگری هم دارند که شغل های خیلی مهمی را میتوانند بر عهده داشته باشند. مثلا طراحی و فرماندهی پدافند هوایی علیه هدفهای ثابت و متحرک دشمن و دفاع از مرزهای هوایی کشور بر عهده مهندسین تکنولوژی فرماندهی و کنترل هوایی است.
این رشته در کشور ما در دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری در سه گرایش کنترل شکاری. عملیات موشکی و اطلاعات عملیاتی تدریس میشود. مهندسی یعنی طراحی و منظور از کلمه "تکنولوژی" این است که فارغالتحصیل این رشته باید با زمینه های نرمافزاری، سختافزاری آشنا باشند یعنی در همه ی زمینههای نظامی از جمله اطلاعات عملیات، اطلاع از انواع هواپیماها و موشکها و اطلاع از سیستمهای سازمانی نیروی هوایی اطلاعات داشته باشد. فرماندهییعنی فارغالتحصیل این رشته بتواند مدیریت کند و بتواند با استفاده از دانش سختافزاری، نرمافزاری و اطلاعاتی که کسب کرده است به مأموریتهای محوله نیروی هوایی کمک کند. فارغ التحصیل این رشته به عنوان پایینترین رده فرماندهی کار خود را با فرماندهی دیگر دانشآموختگان این دانشگاه که در رشتههای مهندسی هوا و فضا، مهندسی کامپیوتر، مهندسی برق و مدیریت تحصیل کردهاند و در این مجموعه کار میکنند، شروع میکنند. کنترل هم مبحثی از زنجیره اعمال فرماندهی است و هر دانشجو باید مهارتهای گروهی و فردی را یاد بگیرد تا با زیرمجموعه خود و با دیگر نیروهای دفاعی کشور اعم از نیروی زمینی و نیروی دریایی ارتباط برقرار کرده و اطلاعات لازم را رد و بدل کند.
گرايش کنترل شکاري:
در گرايش کنترل شکاري دانشجويان توانايي رهگيريهاي هوايي و به کارگيري انواع تاکتيکها و تکنيکهاي رهگيري هواپيماي خودي و هواپيماي دشمن را فرا ميگيرند و در نهايت در ايستگاههاي رادار به کنترل و مراقبت قلمرو فضايي کشور ميپردازند و به محض اين که هواپيماي ناشناسي وارد مرزهاي هوايي کشور ميشود، به مبادي مذکور گزارش داده تا تصميمگيريهاي لازم انجام گيرد.
گرايش عمليات موشکي:
دانشآموختگان اين گرايش با توجه به تجهيزات و جنگافزارهاي پدافندي مختلفي که در نيروهاي هوايي وجود دارد، در سايتهاي موشکي زمين به زمين در تخصصهاي "ارتفاع پست و پايين" و "ارتفاع متوسط و بالا" يا سيستمهاي سطح به سطح و در سايتهاي موشکي زمين به هوا در دو بخش ارتفاع پايين و ارتفاع متوسط و بالا مشغول به خدمت ميشوند. در واقع اين افراد با استفاده از سيستمهاي موشکي زمين به هوا يا زمين به زمين، فرماندهي عمليات رزمي نيروي هوايي را برعهده دارند.
گرايش اطلاعات عملياتي:
دانشجويان گرايش اطلاعات عملياتي فرا ميگيرند که چگونه اطلاعات لازم را از وضعيت فرهنگي، سياسي، اجتماعي و بخصوص دفاعي کشورهاي همسايه، منطقه و حتي فرامنطقهاي با استفاده از سيستمهاي الکترونيکي، ماهوارهاي و عکسهاي هوايي و تحليل و تفسير اين اطلاعات به دست آورند. در واقع به دست آوردن اطلاعات نظامي و غيرنظامي در زمان صلح و به کار بردن استراتژي آنها در زمان جنگ برعهده فارغالتحصيلان مهندسي تکنولوژي فرماندهي و کنترل هوايي گرايش اطلاعات عملياتي است.
تواناييهاي لازم :
ّدانشجويان رشته مهندسي تکنولوژي فرماندهي و کنترل هوايي از بين داوطلبان گروه آزمايشي رياضي و فني پذيرفته ميشوند. اين افراد علاوه بر موفقيت در آزمون سراسري بايد در معاينات پزشکي دانشگاه علوم و فنون هوايي شهيد ستاري نيز پذيرفته شوند که در اين مرحله، داوطلب علاوه بر خصوصيات ظاهري که عبارت است از:
حداکثر سن 22 سال (در صورت انجام خدمت سربازي، حداکثر سن 24 سال ميشود) و حداقل قد 160 سانتيمتر بايد برابر با استانداردهاي بهداري نهاجا از سلامت جسماني برخوردار باشد. براي مثال ديد هر يک از چشمها نبايد کمتر از 7 از 10 باشد.
در ضمن لازم است در مصاحبه عقيدتي و حفاظتي اين دانشگاه پذيرفته گردد. همچنين از سال 80 داوطلبان ورودي اين رشته علاوه بر گزينشهاي فوق لازم است که در کميته علمي اين دانشکده نيز پذيرفته شوند. اين کميته سه مقوله را مد نظر قرار ميدهد که شامل توان علمي (تسلط بر زبان انگليسي، رياضيات و فيزيک)، آمادگي فيزيکي (نداشتن لکنت زبان) و آمادگي روحي و رواني (توان مديريت از پايينترين رده تا بالاترين سلسله مراتب فرماندهي) ميشود.
در ضمن رشته مهندسي تکنولوژي فرماندهي و کنترل هوايي فقط داوطلبان مرد را ميپذيرد و داوطلبان بايد اين رشته را جزو يکي از 9 انتخاب اول فرم انتخاب رشته خود درج کرده باشند و در صورت پذيرفته شدن، تحت هيچ شرايطي حتي قبول شدن در رشتههاي نيمهمتمرکز، نميتوانند به ساير مؤسسات آموزش عالي کشور انتقال يابند. همچنين دانشجويان اين دانشگاه در طول دوره آموزش به غير از تعطيلات تابستاني، تعطيلات بين دو ترم و تعطيلات عمومي، در دانشگاه شبانهروزي هستند و کليه هزينههاي آنها اعم از خوراک، پوشاک، کمک آموزشي و زيست آنها برعهده نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران است .
در طول مدت تحصيل نيز ماهيانه مبلغي به عنوان کمک هزينه تحصيلي دريافت ميکنند و بالاخره به فارغالتحصيلان اين دانشگاه در طول خدمت در نيروي هوايي، مسکني مناسب و مطابق ضوابط نيروي هوايي واگذار ميشود همچنين فارغالتحصيلان در طول خدمت ميتوانند با توجه به شرايط و نياز نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران از بورسهاي تحصيلي در مقاطع بالاتر از کارشناسي استفاده کنند.
موقعيت شغلي در ايران :
دانشگاه علوم و فنون هوايي شهيد ستاري يک دانشگاه نظامي است و دانشجويان رشته مهندسي تکنولوژي فرماندهي و کنترل هوايي با درجه ستوان دومي فارغالتحصيل ميشوند و چون به استخدام ارتش جمهوري اسلامي درميآيند، از نظر آينده شغلي مشکلي نخواهند داشت. اين افراد کار خود را از پايينترين رده فرماندهي (فرماندهي گروه) آغاز ميکنند و با گذراندن دورههاي حين خدمت، به ترتيب سلسله مراتب فرماندهي شامل فرمانده دسته، فرمانده گردان، فرمانده هنگ، فرمانده تيپ و فرمانده لشکر را طي ميکنند و در صورت داشتن تواناييها و قابليتهاي لازم حتي ميتوانند به فرماندهي کل نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران برسند همانطور که شهيد بزرگوار سرلشکر ستاري به اين رده از فرماندهي رسيد.
منبع :
کتاب آشنايي با رشته هاي دانشگاهي سازمان سنجش آموزش