با رشته روانشناسی بالینی بیشتر آشنا شوید

روانشناسی بالینی شاخه‌ای از علم روانشناسی است که به بحث در زمینه اختلالات روانی و تشخیص آنها و درمان می‌پردازد. از عمر روان‌شناسی به شکل علمی و منظم فقط حدود یک قرن می‌گذرد. ولی رشد آن در چند سال اخیر اعجاب آور بوده است. این رشته هم مانند علوم دیگر فرمان با ازدیاد روزافزون دانش رشته‌های تخصصی بوجود آمد و امروزه در امریکا حدود 30 - 20 بخش دارد و هر بخش علاقه و مهارت خاصی را عرضه می‌کند. ولی در 20 سال اخیر هیچ یک از رشته‌های روانشناسی به اندازه روانشناسی بالینی پیشرفت نکرده است و تعداد افرادی که در این بخش تحقیق می‌کنند از رشته‌های دیگر روان‌شناسی به مراتب بیشترند.
تکامل روانشناسی بالینی به سبب تاثیر عوامل متعدد صورت گرفت که بعضی از آنها خارج از حیطه روان‌شناسی بود. برای مثال پیشرفتهای حاصله در بیولوژی ، فلسفه ، سیاست و امثال آن نیز در تشکیل تاریخچه روان‌شناسی درمانی موثر بوده است. از عمر روانشناسی بالینی به عنوان یک رشته تخصصی و مستقل حدود 90 سال می‌گذرد تاریخ آن با تکامل روان‌شناسی مرضی آمیخته است و گذشته آن به زمان انسان اولیه می‌رسد. بشر اولیه امراض روانی پدیده‌ای ماورءالطبیعه می‌دانست.
در پیدایش و تکامل روانشناسی بالینی پیشرفت در ماهیت هوش و اندازه گیری آن ، تفاوتهای فردی ، روانشناسی کودک نیز نقش داشته‌اند. حد فاصل میان روانشناسی بالینی و روان‌شناسی کودک از بعضی جهات بسیار نامشخص است. زیرا روانشناسی بالینی در اصل به سبب علاقه به مسائل کودکان عقب افتاده بوجود آمد. پیدایش ابزارها و آزمونهای روانی نیز در تکامل روانشناسی بالینی نقش اساسی داشته‌اند.

هدف و رسالت رشته

روان‌شناسان‌  مي‌توانند در مورد تشخيص‌، درمان‌ و بازآموزي‌ افراد نيز عهده‌‌دار مسئوليت‌ گردند؛ اگرچه‌ در اغلب‌ اين ‌موارد، روان‌شناسان‌ به‌عنوان ‌عضوي‌ از يک‌ تيم‌ شامل‌: روانپزشک‌، پرستار و مددکار اجتماعي‌ کار خواهند کرد ولي‌ آموزش‌ تخصصي‌ آن‌ها بايد  به‌گونه‌اي ‌باشد که ‌بتوانند بخش‌ زيادي‌ از مسئوليت‌ها را به‌ تنهايي‌ برعهده‌  گيرند. اهم‌ اين ‌قبيل ‌مسئووليت‌ها عبارت‌اند از: تشخيص ‌ناهنجاري‌هاي‌ رفتاري،‌ درمان‌ فردي‌ و گروهي‌، مشاوره ‌و راهنمايي‌ و بازآموزي.

 نقش‌های شش‌گانه رشته روان‌شناسی بالینی عبارت است از:

ارزیابی و تشخیص، مداخله و درمان، مشاوره، آموزش و نظارت بر کار روان‌درمانگرها، پژوهش و مدیریت. غالب کارهای روانشناس بالینی در راستای درمان و تشخیص، آموزش و پژوهش است. بیشترین شمار روان‌ شناسان در رشته روان‌ شناسی بالینی کار می‌کنند، یعنی رشته‌ای که سر و کارش با کاربرد اصول روان شناختی در امر تشخیص و درمان مشکلات عاطفی و رفتاری است. مثلاً بیماری روانی، بزهکاری نوجوانان، رفتار جرم‌آفرین، اعتیاد دارویی، عقب‌ماندگی ذهنی، کشمکش‌های زناشویی و خانوادگی، و سایر مشکلات خفیف سازگاری.

انواع روان شناسی بالینی
چهار نوع روان شناسی بالینی وجود دارد: دسته‌ای که برای درمان بیماری با روانپزشکان و روانکاوان اشتراک مساعی می‌کنند و بیشتر به کشف ماهیت بیماری و طرز معالجه یک فرد خاص توجه می‌کنند. دسته بعد روان شناسانی که وقت خود را بطور عمده صرف اندازه گیری خصوصیات افراد بوسیله تستهای روان شناسی می‌کنند. دسته دیگر فعالیتهای دسته اول و دوم را بطور مساوی انجام می‌دهند یعنی هم به تشخیص و هم به درمان می‌پردازند.

دسته آخر روان شناسانی هستند که به تحقیق و آزمایش خصوصیات بیماران روانی علاقه دارند و از طریق تجربی برای کشف علل ، علائم و طرق درمان می‌کوشند. روان شناسان معتقدند که آگاهی از تمام این روشها برای آماده ساختن روان شناسی بالینی ضروری است و روان شناسی بدون آشنایی با آنها نمی‌تواند به نحو موثری انجام وظیفه نماید. 

محل انجام وظیفه روان شناسان بالینی
وظایف روان شناسی بالینی متنوع و مختلف است و به موسسه‌ای که روان شناسی در آن کار می‌کند و همچنین به نوع تحصیلات و تعلیمات عملی که داشته است بستگی دارد. برای مثال وظایف روان شناسی بالینی در بیمارستان روانی ممکن است منحصر به تشخیص بیماری از طریق تست باشد یا به روان درمانی بپردازد یا مشغول تحقیقات شود و یا تعلیم عده ای را به عهده بگیرد. روان شناس بالینی ممکن است در مدارس ، مراکز مشاوره کودکان ، زندانها ، بیمارستانها ، دانشگاهها ، پرورشگاهها ، کودکستانها ، وزارت کار ، کارخانه‌ها و انواع دیگر موسسات انجام وظیفه کند.

طول دوره تحصیل رشته روانشناسی
متوسط طول دوره کارشناسی روانشناسی با دو شاخه روانشناسی کودکان استثنائی و روانشناسی عمومی و گرایش بالینی 4 سال است و کلیه دروس آن در 8 ترم برنامه ریزی شده است ونظام آموزشی آن مطابق آئین نامه مصوب شورایعالی برنامه ریزی است. دروس آن به صورت واحدی ارائه میشود و دانشجویان دوره کارشناسی روانشناسی پس از اتمام دروس دوره عمومی و دروس پایه و اصلی از موفقیت در این دروس وارد یکی از شاخص و یا گرایش میگردد و پس از گذراندن دروس فارغ التحصیلی دوره کارشناسی شناخته میشود.

معرفی دروس امتحانی

نظریه های شخصیت                              ضریب 2
نظریه های روان درمانی                           ضریب 2
روانشناسی عمومی و رشد                        ضریب 1/5
آسیب شناسی روانی                               ضریب 1/5
آمار و روش تحقیق                                ضریب 1/5
بنیادهای بیولوژیکی و فیزیولوژیکی رفتار    ضریب 1
ارزیابی روانشناختی                               ضریب 1
روانشناسی بالینی                                 ضریب 1
زبان                                                  ضریب 2

تعداد واحدهای رشته روانشناسی
تعداد کل واحدهای درسی دوره کارشناسی روانشناسی 144 واحد بشرح زیر است:
1-دروس عمومی 23 واحد
2-دروس پایه و اصلی شاخه های عمومی استشنائئ 71 واحد
3-دروس پایه واصلی گرایش بالینی 98 واحد
4- دروس اختصاصی شاخه های عمومی – استثنائی 40 واحد
5- دروس اختصاص گرایش بالینی 13 واحد
6- دروس انتخابی برای شاخص ها و گرایش ها 10 واحد
- توضیح اینکه مجموع دروس هر یک از شاخه های عمومی و استثنائی و همچنین گرایش روانشناسی  بالینی 144 واحد می باشد.

 دروس رشته روانشناسی بالینی

زمینه های فعالیت در بازار کار:

در زمینه خدماتی:

- پس از احراز شرايط لازم (از جمله 800 ساعت کارآموزي در مراکز داراي مجوز رسمي، تأييديه از اساتيد رشته و ...) و دريافت مجوز از سازمان نظام روان‌شناسي اقدام به تاسيس کلينيک مشاوره نمايد.
- به عنوان کارشناس اين رشته در مراکز دولتي نظير بهزيستي- شهرداري- نيروي انتظامي- سازمان زندان‌ها- کانون اصلاح و تربيت و ... در قسمت مربوطه جذب به کار شود.
- با اخذ مجوز از سازمان بهزيستي اقدام به تأسيس مهد کودک نمايد.
- با اخذ مجوز از سازمان بهزيستي اقدام به تأسيس سَراي سالمندان نمايد.
- در کلينيک‌هاي درمان اعتياد به عنوان روان‌شناس مشغول به کار شود. (اشتغال در اين مراکز مستلزم تحصيل در گرايش روان‌شناسي باليني است و دارا بودن مدرک کارشناسي اين گرايش کافي است)
- در کلينيک‌هاي مشاوره اي به کارهاي درماني بپردازد.
- با روانپزشکان در کلينيک‌هاي خصوصي ايشان همکاري کند. (البته روانپزشکان مايل به همکاري با کارشناسان ارشد در گرايش‌هاي باليني و خانواده‌درماني هستند)
- در کلينيک‌هاي مشاوره و روان‌درماني کودک به کارهاي درماني مثل بازي درماني و ... بپردازد. (در اين مراکز تاکيد بيش‌تر روي کارشناسان ارشد با گرايش باليني کودک و نوجوان و باليني است)

در زمینه آموزشی:

- در واحدهاي کوچک دانشگاه آزاد و يا دوره‌هاي فراگير و يا موسسات آموزش عالي آزاد به عنوان مدرس فعاليت کند.
- در آموزش و پرورش به عنوان معلم و يا دبير در دروس مربوطه و يا به عنوان مشاور مدرسه مشغول به کار شود.

عنوان رشته هایی که میتوانند در کنکور این رشته شرکت کنند

کارشناسی کلیه رشته های روانشناسی و مشاوره و راهنمایی

آینده تحصیلی

این رشته در 3 مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در ایران پذیرش دارد.
فارغ التحصیلان این رشته می توانند در رشته های زیر برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری اقدام نمایند:
وزارت علوم: دکترای زیست شناسی (کلیه گرایش ها)،
وزارت بهداشت: دکترای رشته های آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، فیزیولوژی، آموزش پزشکی، روانشناسی بالینی، روانشناسی نظامی، سالمند شناسی، مشاوره توانبخشی، مطالعات اعتیاد، علوم اعصاب ،انفورماتیک پزشکی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، سلامت در بلایا و فوریتها (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، سلامت و رفاه اجتماعی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، اپیدمیولوژی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، مددکاری اجتماعی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی به شرط داشتن کارشناسی مددکاری)، گفتار درمانی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد به شرط داشتن کارشناسی گفتار درمانی)